Sau 10 năm thực hiện, Ban Chấp hành Trung ương nhận định, Quy định 47 đã góp phần khắc phục những hạn chế yếu kém trong thực hiện Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, Nghị quyết, Chỉ thị, quy định của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và việc giáo dục rèn luyện, tu dưỡng, phẩm chất, đạo đức, lối sống, trách nhiệm nêu gương của đảng viên; chấn chỉnh tác phong, lề lối làm việc, ngăn chặn tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất, đạo đức, lối sống, những biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa trong nội bộ. Quy định có căn cứ, cơ sở để xem xét, xử lý các vi phạm của cán bộ, đảng viên; tạo sự chuyển biến về nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên; góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng. 

Tuy nhiên, nếu nhận xét một cách tổng quan thì Quy định 47 vẫn còn tồn tại một số nội dung hạn chế, chưa bao quát đầy đủ các nội dung không được làm, chưa theo kịp thực tiễn phát triển của đời sống xã hội hiện nay và đáp ứng yêu cầu nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên; một số nội dung chưa cập nhật, bổ sung kịp thời nhiều quy định mới của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Các quy chuẩn về đạo đức, lối sống, có điểm chưa phù hợp với điều kiện thực tiễn nên khi áp dụng còn gặp phải những khó khăn nhất định, một số quy định còn có những nội dung mang tính trùng lặp.

Từ thực tiễn đó, Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII, Ban Chấp hành Trung ương đã thống nhất ban hành Quy định số 37-QĐ/TW về những điều đảng viên không được làm thay thế cho Quy định số 47 trước đó. Quy định 37 vẫn giữ nguyên lượng 19 điều đảng viên không được làm so với quy định cũ. Về nội dung, cơ bản cũng trên cơ sở kế thừa các quy định cũ, song có một số điều mới, cũng như thay đổi về thứ tự các điều, bổ sung thêm nội dung mới. Tuy nhiên, có 2 điểm mới là Điều 3 và Điều 13 với những nội dung đáng quan tâm, còn các điều còn lại đều được bổ sung cụ thể, chi tiết hơn so với trước đây. Cụ thể như sau:

- Điều 2, Quy định 37 (trước đây là Điều 7, Quy định 47), được sửa đổi, bổ sung so với quy định cũ như sau: “Không chấp hành các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng; tự ứng cử, nhận đề cử và đề cử các chức danh của tổ chức nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ khi chưa được tổ chức đảng có thẩm quyền cho phép”.

- Điều 11, Quy định 37 (trước đây là Điều 11 và Điều 12, Quy định 47) được sửa đổi, bổ sung so với quy định cũ như sau: “Vi phạm đạo đức công vụ, bao che, báo cáo sai sự thật khi thực hiện nhiệm vụ; thiếu trách nhiệm để cơ quan, đơn vị, địa phương, cá nhân do mình trực tiếp quản lý xảy ra tình trạng mất đoàn kết, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và các vi phạm khác. Không báo cáo, không xử lý các hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Can thiệp, tác động hoặc để vợ (chồng), con, bố, mẹ, anh, chị, em ruột mình, bên vợ (chồng) và người khác lợi dụng chức vụ, vị trí công tác của mình để trục lợi. Lợi dụng chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung để thực hiện hoặc bao che hành vi vụ lợi, tham nhũng, tiêu cực, vi phạm quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước”.

Điều đặc biệt trong Điều 11, Quy định 37 đã bổ sung thêm nội dung: “Không được lợi dụng chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung để thực hiện hoặc bao che hành vi vụ lợi, tham nhũng, tiêu cực, vi phạm quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước”. Đây là nội dung được bổ sung nhằm thống nhất, đồng bộ với Kết luận số 14-KL/TW ngày 22/9/2021 của Bộ Chính trị về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung.

- Ngoài ra, tại Điều 9, Quy định 37 cũng bổ sung nội dung mới là nghiêm cấm đảng viên “nhập quốc tịch, chuyển tiền, tài sản ra nước ngoài, mở tài khoản và mua bán tài sản ở nước ngoài trái quy định”.
Để phù hợp với tình hình mới trong công tác xây dựng Đảng hiện nay, Quy định 37 cũng đã bổ sung thêm 02 điều mới là Điều 3 và Điều 13. Cụ thể như sau:

- Nội dung của Điều 3, Quy định 37: “Phản bác, phủ nhận, xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; không thực hiện trách nhiệm nêu gương; chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, vụ lợi; “tư duy nhiệm kỳ”, đoàn kết xuôi chiều, dân chủ hình thức, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh; độc đoán, chuyên quyền, quan liêu, xa rời quần chúng”.

- Nội dung Điều 13, Quy định 37: “Can thiệp, tác động vào hoạt động kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, xét đặc xá, giải quyết khiếu nại, tố cáo để bao che, tiếp tay cho các hành vi vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Tác động, ép buộc, mua chuộc tổ chức, cá nhân để giảm trách nhiệm, hình phạt cho người khác”.

- Ngoài ra, trong quy định mới, Trung ương nhấn mạnh, nghiêm cấm các hành vi đe dọa, trù dập, trả thù người khiếu nại, tố cáo; không thực hiện các quy định của Đảng và pháp luật về bảo vệ người tố cáo, phê bình, góp ý; hành vi chạy chức chạy quyền, tham ô hay thờ ơ, vô cảm với các hành vi sai trái trong xã hội.

Nhìn chung, những nội dung về những điều đảng viên không được làm theo Quy định 37 được xác định có tính pháp quy cao, được xây dựng theo nhóm hành vi với các điều khoản chặt chẽ hơn, cụ thể hơn, rõ nội hàm, rõ hành vi, bảo đảm ngắn gọn, dễ nhớ, dễ thực hiện; đồng thời dễ kiểm tra, giám sát, xử lý kỷ luật khi đảng viên có dấu hiệu hoặc vi phạm./.

ThS Nguyễn Trần Cảnh - Giảng viên khoa Xây dựng Đảng Trường Chính trị tỉnh Bình Dương (MT)