1.    Đặc điểm, tình hình thanh niên tỉnh Bình Dương.

          Thanh niên Việt Nam (nằm trong độ tuổi: 16 - 30) hiện chiếm 26% dân số; 33,7% lực lượng lao động xã hội. Được hưởng những thành quả của công cuộc đổi mới đất nước, thế hệ thanh niên hiện nay có điều kiện thuận lợi hơn trong học tập, thu nhập; có mức sống cao hơn; có nhiều sự lựa chọn hơn trong nghề nghiệp, việc làm, vui chơi, giải trí.

          Tiếp nối truyền thống tốt đẹp của các thế hệ cha anh, thế hệ thanh niên ngày nay luôn trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Đảng, sẵn sàng vì lợi ích dân tộc, bảo vệ chủ quyền quốc gia, tình nguyện vì cộng đồng; sống có trách nhiệm với gia đình, xã hội. Đại đa số thanh niên có phẩm chất đạo đức tốt, có ý thức công dân, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật. Tính tích cực xã hội, tinh thần xung phong tình nguyện, ý thức chia sẻ với cộng đồng đã và đang được khơi dậy, trở thành xu hướng chủ đạo lôi cuốn đông đảo thanh niên.

Ngoài những đặc điểm của thanh niên Việt Nam, do ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội, truyền thống lịch sử, văn hoá, phong tục, tập quán của địa phương, thanh niên Bình Dương có những đặc điểm riêng.

Hiện nay, Bình Dương có hơn 01 triệu thanh niên, chiếm hơn 50% tổng số dân của Tỉnh và vẫn tiếp tục có sự gia tăng về số lượng trong thời gian tới.[1]

Cùng với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng ưu tiên phát triển dịch vụ, công nghiệp, gắn với quá trình đô thị hóa, tốc độ tăng dân số cơ học của Bình Dương hàng năm tăng cao, trong đó một bộ phận lớn là người lao động tham gia các hoạt động sản xuất kinh doanh, sinh viên, học sinh học tại các trường học, dạy nghề trong Tỉnh. Tỷ lệ thanh niên trong tỉnh có xu hướng tăng nhanh trong tổng dân số. Thành phần, các nhóm đối tượng thanh niên đa dạng và có sự biến động lớn. Trong đó  lực lượng thanh niên công nhân, thanh niên đô thị, thanh niên học sinh, sinh viên tăng mạnh do dịch chuyển cơ cấu lao động, do quá trình đô thị hóa.

Câu lạc bộ lý luận trẻ của tỉnh góp phần cung cấp các thông tin, định hướng tuyên truyền giáo dục đến đoàn viên, thanh niên

Đ/c Trần Thị Diễm Trinh - Phó Bí thư Tỉnh Đoàn định hướng công tác tuyên truyền, giáo dục đến đoàn viên, thanh niên

Thanh niên tỉnh Bình Dương tham gia Hội trại huấn luyện 2021

Lực lượng thanh niên công nhân trong tỉnh tăng mạnh, chiếm tỷ trọng lớn trong lực lượng thanh niên toàn Tỉnh, phần lớn là người ngoài tỉnh đến sinh sống và làm việc. Đa số luôn tích cực lao động, ổn định cuộc sống góp phần vào quá trình phát triển kinh tế của địa phương. Tuy nhiên còn hạn chế về trình độ, kỹ năng xã hội, tác phong công nghiệp , ít tiếp cận thông tin, còn khó khăn về đời sống vật chất và tinh thần. Phần lớn thanh niên công nhân tập trung vào các khu công nghiệp, khu vực kinh tế ngoài nhà nước; tri thức hóa thanh niên công nhân sẽ trở thành xu thế khách quan tất yếu.

 Thanh niên đô thị tăng mạnh do dịch chuyển cơ học về lao động nông thôn ra thành thị và quá trình đô thị hóa nông thôn, có trình độ học vấn, năng động, có khả năng thích ứng với cơ chế thị trường; tích cực tham gia các hoạt động sản xuất kinh doanh, công tác xã hội, tình nguyện trên địa bàn, khả năng tiếp cận thông tin và hội nhập tốt, có nhu cầu cao về giải trí, việc làm, thu nhập.

Thanh niên học sinh, sinh viên tăng vượt bậc (hiện chiếm 10,4 tổng số thanh niên; số lượng tăng trung bình 20% mỗi năm) do nhu cầu học tập cao và đa dạng hóa các loại hình đào tạo. Trong đó, khá đông học sinh các trường nghề, sinh viên tại Bình Dương đến từ các địa phương khác, luôn có ý thức tự học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ văn hóa, ngoại ngữ; tiếp cận và ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ vào học tập, lao động sản xuất. Một phận học sinh sinh viên ngoài tỉnh có mong muốn ở lại làm việc và sinh sống tại Bình Dương. Tuy nhiên, học sinh, sinh viên vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc lựa chọn nghề nghiệp và khả năng thích ứng ngay sau đào tạo. Thanh niên trí thức tăng nhanh và xuất hiện một đội ngũ thanh niên có trình độ khoa học – công nghệ cao, là trụ cột của kinh tế tri thức.

Thanh niên công chức, viên chức không tăng nhiều do việc tinh giảm biên chế và hiện đại hóa nền hành chính, kỹ năng, trình độ và tính chuyên nghiệp của đội ngũ này ngày càng cao và thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của địa phương; Thường xuyên trau dồi kiến thức, ôn luyện tay nghề, tích lũy kinh nghiệm, năng động nhạy bén.

Thanh niên lực lượng vũ trang vẫn luôn là lực lượng nòng cốt trong việc thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, có trình độ và kỹ thuật cao đáp ứng xây dựng lực lượng vũ trang chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại; luôn giữ vững và phát huy truyền thống cách mạng. Có kỷ luậ, tác phong chuẩn mực, đóng vai trò nòng cốt trong công tác bảo vệ an ninh chính trị - trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

Nhìn chung, thanh niên Bình Dương, thế hệ được sinh ra và lớn lên trên quê hương giàu truyền thống cách mạng của “Miền Đông gian lao mà anh dũng” với các di tích, căn cứ địa cách mạng như: nhà tù Phú Lợi, địa đạo tam giáp sắt Tây Nam Bến Cát, Chiến khu Thuận An Hòa, chiến khu D anh hùng…nên họ luôn là những người yêu chuộng hoà bình, ghét chiến tranh, thích công bằng, ưa dân chủ, chuộng cái mới. Được sự giáo dục của gia đình, nhà trường và xã hội, thanh niên Bình Dương luôn mang trong mình niềm tự hào về truyền thống quê hương, họ đã và đang phát huy truyền thống của cha, anh và luôn luôn là lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

 Sống trong một tỉnh có tốc độ phát triển công nghiệp năng động, sáng tạo, thanh niên Bình Dương hiện nay có trình độ học vấn cao hơn trước. Đại đa số thanh niên có bản lĩnh chính trị vững vàng, luôn tin tưởng vào đường lối lãnh đạo của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước; đồng tình và ủng hộ sự nghiệp đổi mới của Đảng, ham học, ham làm, sẵn sàng tình nguyện thực hiện những nhiệm vụ khó khăn vì lợi ích của xã hội. Tính năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, chịu thương, chịu khó... đã giúp họ vươn lên lập thân, lập nghiệp và khẳng định mình trước sự phát triển của xã hội. Nhiều thanh niên đã nhanh chóng nhập cuộc và đã tìm thấy chỗ đứng của mình ở những hoạt động học tập, nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ, lao động sản xuất,

phát huy tốt khả năng và sức lực của mình vì sự phát triển của quê hương, đất nước. Có nhiều người đã vượt qua được những khó khăn và thử thách khắc nghiệt của cuộc sống và trở thành những người có học vấn cao, những người trí thức giỏi, những nhà quản lý đầy tài năng, những chủ doanh nghiệp lớn có uy tín và nhân cách làm ăn phát đạt. Chính những con người đó đã làm rạng danh truyền thống của quê hương, đất nước, trở thành những tấm gương tiêu biểu cho thế hệ thanh niên trong tỉnh và cả nước.

Từ thành quả của công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, đô thị hóa tỉnh nhà mang lại, niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng bộ, chính quyền tỉnh trong thanh niên tiếp tục được củng cố. Đại bộ phận thanh niên luôn có ý thức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, quyền lợi dân tộc và vị thế đất nước; có hoài bão được cống hiến nhiều hơn trong xây dựng và phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh nhà; mong muốn được các thế hệ đi trước tin tưởng, giao nhiệm vụ, cổ vũ, động viên để thanh niên khẳng định khả năng, vai trò của mình; tinh thần xung phong tình nguyện, tích cực tham gia các hoạt động chính trị - xã hội của thanh niên tiếp tục được khơi dậy và phát huy. Trình độ học vấn, năng lực hội nhập quốc tế của thanh niên được nâng cao và chủ động hơn, dân chủ trong đời sống xã hội được mở rộng, nhiều đòi hỏi mới chính đáng của thanh niên trong đời sống văn hóa tinh thần, sức khỏe thể chất, tham gia quản lý xã hội cũng như nhu cầu tiếp thu những thành tựu khoa học, công nghệ, kỹ thuật và quản lý hiện đại không ngừng tăng lên. Một bộ phận lớn thanh niên ngoài tỉnh có mong muốn xây dựng cuộc sống lâu dài, lập thân lập nghiệp tại Bình Dương.

Tuy nhiên, mặt trái của kinh tế thị trường và quá trình hội nhập quốc tế, suy thoái kinh tế toàn cầu đã và đang tác động khiến thanh niên Bình Dương đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Đó là: Một bộ phận thanh niên còn sống thiếu lý tưởng, thiếu bản lĩnh chính trị, còn mang nặng chủ nghĩa cá nhân, thực dụng, xa rời truyền thống văn hóa dân tộc thiếu ý thức rèn luyện, thiếu kiến thức, kỹ năng để tham gia công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; ý thức chấp hành pháp luật của thanh niên nhất là thanh niên công nhân nhìn chung còn chưa đáp ứng yêu cầu của quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế; số lượng thanh niên vi phạm pháp luật, mắc vào các tệ nạn xã hội sẽ vẫn còn chiếm tỷ lệ cao.

Trước tình hình đó, đòi hỏi công tác Đoàn, Hội của Tỉnh trong giai đoạn hiện nay cần phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức, mô hình tuyên truyền giáo dục và tổ chức hoạt động để đoàn kết, chăm lo cho các đối tượng thanh niên, đặc biệt là vai trò  của cán bộ đoàn, mỗi cán bộ Đoàn phải không ngừng nâng cao nhận thức, rèn luyện bản lĩnh, tác phong, sáng tạo, xung kích tham gia các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng đời sống văn hóa, giữ gìn trật tự an toàn xã hội nhằm thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia, nâng cao chất lượng tuyên truyền giáo dục đến thanh niên đạt hiệu quả tốt hơn.

2. Giải pháp phát huy vai trò, trách nhiệm của cán Đoàn trong việc tuyên truyền, giáo dục đạo đức, nâng cao nhận thức cho thanh niên Bình Dương hiện nay.

Để nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho thanh niên Bình Dương trong thời gian tới cần đặc biệt chú ý đến đội ngũ cán bộ Đoàn trực tiếp làm công tác tuyên truyền. Cán bộ Đoàn trước hết phải là người sống lý tưởng, có đạo đức, sống có trách nhiệm, biết cống hiến, hi sinh cho xã hội thì mới thực sự trở thành hình mẫu để thanh niên học tập, thì công tác tuyên truyền giáo dục cho thanh niên mới thực sự đi vào chiều sâu. Vì vậy, có thể thấy công tác cán bộ Đoàn là rất quan trọng, có ý nghĩa quyết định đối với công tác tuyên truyền như  Hồ Chí Minh cho rằng “cán bộ là cái dây chuyền của bộ máy” Đảng, Nhà nước, đoàn thể nhân dân; “Muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém”. Người giải thích rõ: “Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ để đặt chính sách cho đúng”. Vì vậy, cán bộ là cái gốc của mọi công việc… huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”^[2]. Do vậy, công tác cán bộ Đoàn cũng vậy, cần chú trọng đến công tác quy hoạch, tạo nguồn cán bộ; đổi mới phương pháp đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện; đẩy mạnh tham mưu cho cấp có thẩm quyền ban hành các cơ chế, chính sách để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ Đoàn, qua đó làm cho tổ chức Đoàn trở thành một trong những đơn vị thu hút tốt nguồn nhân lực có trình độ, kỹ năng, tâm huyết với công tác.

Thời gian qua, công tác cán bộ của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương đã đạt được những kết quả khả quan. Căn cứ vào các quy định của Đảng và Nhà nước về công tác cán bộ, đặc biệt trong việc quản lý, tuyển dụng, bố trí và sử dụng cán bộ, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Bình Dương đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo qua các giai đoạn về công tác quy hoạch cán bộ, đảm bảo nguồn cán bộ kế thừa đủ phẩm chất, năng lực và trình độ, kịp thời bổ sung nguồn cán bộ trẻ, đáp ứng yêu cầu trẻ hóa cán bộ. Đồng thời, căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của mình, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn đã tham mưu cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy thực hiện luân chuyển, điều động cán bộ từ tỉnh về cơ sở và luân chuyển, điều động cán bộ đến các cơ quan hành chính nhà nước công tác, học tập, trau dồi. Việc quản lý, tuyển dụng, bố trí và sử dụng cán bộ; việc thực hiện cơ cấu 3 độ tuổi; việc đảm bảo tỷ lệ cơ cấu cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ dân tộc thiểu số và tỷ lệ về cơ cấu, lĩnh vực ngành nghề trong quy hoạch, bố trí, sử dụng cán bộ đã được Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Bình Dương cụ thể hóa qua các văn bản chỉ đạo hàng năm; việc thu hút và phát huy cán bộ, công chức có triển vọng, có thành tích xuất sắc, việc tiếp nhận sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, được quan tâm chú trọng. Kể từ khi Quy chế cán bộ Đoàn được triển khai thực hiện, với sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp bộ Đoàn, cấp ủy, chính quyền thể hiện trong việc tuyển dụng, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng; nhận xét đánh giá, luân chuyển, điều động đến việc thực hiện chế độ, chính sách,... Cán bộ Đoàn chủ chốt các cấp đã được trẻ hóa, trình độ lý luận chính trị, trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ ngày càng được nâng lên, từng bước hình thành một lớp cán bộ Đoàn trẻ, năng động, nhiệt tình, bước đầu góp phần nâng cao chất lượng công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên nói riêng và nâng cao chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi ở cơ sở nói chung. Cán bộ Đoàn các cấp nhìn chung đảm bảo các tiêu chuẩn về trình độ chuyên môn, trình độ chính trị, độ tuổi theo quy định tại quy chế, đáp ứng yêu cầu của vị trí công tác. Nhiều cán bộ Đoàn đã tích cực, chủ động học tập nâng cao trình độ; đổi mới, sáng tạo trong công tác; có nhiều sáng kiến, kinh nghiệm trong việc chỉ đạo, tổ chức hoạt động.

Cán bộ đoàn được tạo điều kiện tham gia học lớp Trung cấp Chính trị- Hành chính tại Trường Chính trị tỉnh Bình Dương.

Để tiếp tục phát huy trách nhiệm của các cấp bộ Đoàn trong việc thực hiện công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho thanh niên Bình Dương trong thời gian tới cần thực hiện tốt các khâu trong công tác cán bộ, để cán bộ Đoàn thực sự được học tập, bồi dưỡng về trình độ, kỹ năng và yên tâm công tác, cống hiến cho tổ chức Đoàn và làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục cho thanh niên Bình Dương:

- Một là, Các cấp bộ Đoàn trong Tỉnh cần chủ động xin ý kiến và tham mưu chương trình làm việc với cấp ủy, chính quyền, kịp thời tham mưu cho cấp ủy Đảng về công tác thanh niên; đồng thời tranh thủ sự quan tâm, tạo điều kiện hỗ trợ của chính quyền và sự phối hợp của các ngành đối với công tác thanh niên, trong đó chú trọng đặc biệt đến công tác tạo nguồn đầu vào và bố trí đầu ra cho cán bộ Đoàn. Kịp thời thống kê, nắm tình hình đội ngũ cán bộ và sơ kết tình hình việc thực hiện các khâu trong công tác cán bộ của Đoàn các cấp để rút ra kinh nghiệm và giải pháp thực hiện hiệu quả, luân chuyển, bố trí lại đối với một số cán bộ Đoàn hoạt động kém hiệu quả.

Hai là, đổi mới công tác cán bộ Đoàn và xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, thực hiện đồng bộ trong toàn cấp bộ Đoàn trong tỉnh. Thực hiện tốt các khâu trong công tác cán bộ, nhất là đánh giá đúng cán bộ để sử dụng hiệu quả, tạo động lực cho mỗi cán bộ trong học tập, rèn luyện, công tác; Chủ động tạo nguồn và chuẩn bị đội ngũ cán bộ từ xa, từ sớm, tránh bị động.

Ba là, Xây dựng đội ngũ cán bộ có trình độ chính trị và năng lực thực tiễn, có chuyên môn nghiệp vụ cao. Cán bộ phải được tuyển chọn đúng quy trình và được đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên để nâng cao chất lượng hoạt động. Có kế hoạch tạo nguồn cán bộ Đoàn lâu dài, vững chắc; kịp thời tham mưu kết nạp Đảng, đào tạo, nâng cao trình độ chính trị cho cán bộ Đoàn các cấp. Quan tâm bồi dưỡng tạo điều kiện và môi trường phát huy cho các đồng chí là cán bộ nguồn và đang trong diện quy hoạch các chức danh lãnh đạo chủ chốt của Đoàn.

Bốn là, Coi trọng việc phân công, phân cấp hợp lý trong quản lý cán bộ, đồng thời thường xuyên kiểm tra việc thực hiện công tác tổ chức cán bộ của cơ sở Đoàn và các đơn vị sự nghiệp trực thuộc. Việc đổi mới công tác tổ chức bộ máy, cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ phải được tiến hành thường xuyên, đồng bộ trong cả hệ thống của Đoàn và theo quy định của Đảng và Nhà nước về công tác cán bộ.

Cán bộ là cái gốc của mọi việc, nâng cao chất lượng công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên thì trước hết cần làm tốt công tác cán bộ, đặc biệt là cán bộ Đoàn làm công tác tuyên truyền, giáo dục. Để cán bộ Đoàn hoàn thành tốt nhiệm vụ được phân công, rất cần lòng say mê và tâm huyết của người cán bộ Đoàn. Lòng say mê và tâm huyết trước hết thể hiện ở sự lạc quan, ý thức trách nhiệm, tận tụy với công việc và tinh thần vượt khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Lòng say mê và tâm huyết là động lực khơi nguồn sáng tạo trong công việc, thúc đẩy trau dồi tri thức, chuyên môn, nghiệp vụ để làm tốt hơn công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay.

     Tài liệu tham khảo

1.    “Giáo dục và đào tạo trong thời kỳ đổi mới, chủ trương, thực hiện, đánh giá”, Ban Khoa giáo Trung ương, NXB Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2002.

2.    “Về giáo dục đạo đức cách mạng trong cán bộ đảng viên hiện nay – Thực trạng và Giải pháp”, TS. Đào Duy Quát (chủ biên), NXB Chính trị quốc gia Hà Nội, 2004.

3.    “Thanh niên và lối sống của thanh niên Việt Nam trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế” , PGS.TS Phạm Hồng Tung, Nhà Xuất bản Chính trị Quốc gia, 2011.

4.    “ Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương khóa IX” , Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương lần thứ X, nhiệm kỳ 2017 – 2022

 CTV Như Thuyên (AT)

[2]  Hồ Chí Minh:Toàn tập, t.5, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr.240, 269,